آموزش پروپوزال نویسی

پروپوزال پیش نویس یک طرح تحقیقاتی است که در آن محقق چرایی و چگونگی کار را توصیف می کند. پروپوزال شامل بخش های مختلفی است که نوشتن هر بخش نکات خاص خود را دارد. قطعا نوشتن یک پروپوزال کامل نیاز به تجربه و دانش بالایی دارد. نکته مهم این است که دانشجویان اقدام به نوشتن اولیه پروپوزال نمایند و تصحیح و تکمیل آن را به اساتید راهنما و مشاورین آماری محول نمایند.  

 بخش های پروپوزال:

1.       عنوان

2.       مشخصات مجریان

3.       بیان مسأله

4.       بررسی متون

5.       اهداف و فرضیات پژوهش

6.       روش، تکنیک و نحوه اجرای مطالعه

7.       ملاحظات اخلاقی

8.       محدودیت های طرح و راه های مقابله با آن

9.       منابع

10.   خلاصه پروپوزال

   1.   عنوان

انتخاب عنوان مهمترین بخش تحقیق است و در واقع سوالی است که برای ما ایجاد شده است ولی پاسخ کامل و دقیق آن در منابع وجود ندارد. عنوان باید علاوه بر عملی بودن، به صرفه و مفید نیز باشد و از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار باشد. عنوان باید بیانگر نوع روش تحقیق، کوتاه (بین 5 الی 15 واژه) و رسا باشد. کاربرد abbreviation در عنوان مجاز نیست.

      2. مشخصات مجریان

 

3.   بیان مسأله

بیان مسأله در واقع مطلبی است که "توجیه کننده" انجام تحقیق برای مجریان و همچنین سازمان بودجه دهنده است. بیان مسأله مشابه بخش introduction مقاله است و از این قسمت به بعد تمامی بخش ها باید دارای رفرنس کافی باشد. یک بیان مسأله خوب در سه بخش تنظیم می شود و می تواند شامل موارد ذیل باشد:

·     تعریف مشکل، اهمیت مشکل (مثلا با ذکر شیوع)، نحوه مواجهه فعلی (مثلا درمان استاندارد)، عوارض و عواقب (مثلا عوارض بیماری یا مشکلات درمان استاندارد)

·     توضیح عوامل تاثیرگذار (می توان این عوامل را به عواملی که تحقیق ما بر آن استوار است و راه حل مورد نظر ما ارتباط داد)، تناقضات و اختلاف نظرهای موجود

·         هدف طرح، نتایج احتمالی در صورت انجام تحقیق

 

4.   بررسی متون

در بخش مرور مقالات، مطالعات مرتبط آورده می شود. اهمیت این بخش از آنجاست که می توانیم متوجه شویم چه کارهایی انجام شده و چه پرسش هایی هنوز بی پاسخ است؛ روش های استفاده شده؛ تناقضات موجود و نقاط ضعف و قوت هر یک از مقالات؛ به گونه ای که نهایتا بتوانیم از این تحقیقات برای اجرا و توجیه تحقیق خود، الگو بگیریم.

هر یک از متون با فرمت سه بخشی باید مرور شود:

·         معرفی و بررسی مقاله: نویسندگان، مکان و زمان و هدف تحقیق،خلاصه ای از روش، یافته ها و نتایج بدست آمده

·           نقد: با تمرکز بر روی متدولوژی تحقیق و تحلیل و تفسیر داده ها

 

5.   اهداف و فرضیات پژوهش

هدف اجرای طرح باید به روشنی بیان شود تا ضمن مشخص کردن توقعات، ارزیابی کار را نیز آسان تر کند. هدف و فرضیات در چهار بخش ذکر می شوند:

·         هدف کلی: در واقع برگردان همان عنوان با افعال حرکتی (مثل بررسی کردن، مقایسه کردن) همراه با ذکر قید مکان و زمان است.

·       اهداف واسطه ای: هر بخشی از کار که نیازمند اجرا در زمان های مختلف، یا توسط پرسنل مختلف و یا توسط دستگاه های مختلف باشد، به صورت هدف اختصاصی ذکر می شود.

·         اهداف کاربردی: ذکر اینکه انجام این تحقیق چه کاربردی می تواند داشته باشد.

·       فرضیات / سؤالات: در هر تحقیقی فرضی بر ارتباط میان اجزای تحقیق وجود دارد که باید به شکل فرضیه و یا سوال مطرح شود.

 

6.   روش، تکنیک و نحوة اجرای مطالعه

در این بخش باید کلیه موارد لازم جهت اجرای تحقیق ذکر شود و مراحل مختلف را از ابتدا تا انتهای طرح به وضوح ترسیم شود. به گونه ای که اجرای کار توسط هر شخص بدون نیاز به توضیح اضافی میسر باشد. براساس نوع مطالعه، ابزار و روش جمع‌آوری اطلاعات، جامعه مورد مطالعه، روش نمونه‌گیری و محاسبه اندازه نمونه و روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها می تواند متفاوت باشد.

7.   ملاحظات اخلاقی

رعایت مبانی اصول اخلاق در تمام مراحل پژوهش توسط محقق الزامی بوده و  در صورتیکه ملاحظات اخلاقی برای اجرای طرح وجود دارد لازم است مجری توضیح کاملی درباره این نکات ارائه نموده و نمونه ای از رضایت نامه آگاهانه مورد استفاده برای طرح را ضمیمه نماید.

منظور از ملاحظات اخلاقی مجموعة اقداماتی است که محقق به منظور جلوگیری از امکان آسیب و تعرض به حقوق دیگران (جامعه انسانی یا غیر انسانی) انجام می‌دهد. لازم به ذکر است که مسائل اخلاقی طرح به دلیل اهمیت در شورای پژوهشی مورد توجه قرار می‌گیرد و کلیه طرحها با نمونه انسانی الزاماً‌  به کمیته منطقه ای اخلاق ارجاع می گردد و کمیته منطقه ای اخلاق بر رعایت اخلاق پژوهشی در تمام مراحل طرح نظارت می کند.

در فرم رضایت نامه آگاهانه باید هدف طرح، منافع این تحقیق، علت انتخاب نمونه، عوارض احتمالی و حقوق نمونه ها تشریح شود.

 

8.   محدودیت های طرح و راه های مقابله با آن

در صورتیکه محدودیت هایی برای اجرای طرح تصور می شود لازم است طرح دهنده به این محدودیت ها اشاره نموده و توضیح کاملی برای مقابله با این محدودیت ها ارائه نماید.

9.   منابع

منابعی که در تنظیم پروپوزال استفاده شده اند باید با یک شیوه استاندارد (مثلا Vancouver) تنظیم شوند و در انتهای متن ذکر شوند. در شیوه رفرنس نویسی Vancouver منابع با شماره به ترتیب در متن مشخص می شوند و در پایان با فرمت زیر ذکر می شوند:

(1) author(s) name(s) with initials (list all authors up to six; otherwise, list three authors followed by et al.); (2) article title; (3) journal title as abbreviated in Index Medicus; (4) year of publication; (5) volume number; and (6) opening and closing page numbers.

e.g., Scherer W, Boylan R, Bhatt S. Vital bleaching agents and oral antiseptic: effect on anaerobic bacteria. J Esthet Dent 1992; 4:82-85.

10.    خلاصه پروپوزال

خلاصه پروپوزال معمولا در آغاز و بعد از ذکر عنوان آورده می شود. در این بخش چکیده از قسمت های مختلف پروپوزال ذکر می شود. چکیده معمولا اولین بخشی است که توسط داوران مطالعه می شود و باید به گونه ای رسا دیدی کلی از پروپوزال را در اختیار خواننده قرار دهد. در بخش خلاصه نیازی به ذکر منابع وجود ندارد. خلاصه پروپوزال شامل سه بخش زیر است:

·         سابقه و هدف: خلاصه بیان مسأله در چند جمله

·         پیشینة پژوهش: خلاصه مروری بر مقالات و تعارضات موجود در چند جمله

·         روش تحقیق، متغیرها، تکنیک و نحوه اجرای تحقیق: خلاصه روش اجرا و آنالیز داده ها

منبع: gtds.ir